Newsletter
Informacja handlowa - jak legalnie kontaktować się z klientem?
Obecnie Internet jest jednym z najbardziej aktywnych pól działalności marketingowej. Dzieje się tak, ponieważ reklamy w sieci są stosunkowo tanie, a co ważniejsze bardzo skuteczne. Korzystanie z tego narzędzia umożliwia dotarcie praktycznie do nieograniczonej liczby odbiorców. Dlatego też korzystają z nich niemal wszyscy przedsiębiorcy, którzy chcą liczyć się na rynku. Nie można jednak zapominać, że Internet, choć jest sferą niezwykle atrakcyjną, kryje w sobie wiele zagrożeń. Warto poświęcić czas na ich „oswojenie”, aby w przyszłości czerpać z tej aktywności wyłącznie profity.
Jedną z podstawowych form działalności marketingowej w sieci jest udostępnianie informacji handlowej. Mimo, że pozornie zagadnienie to wydaje się być nieskomplikowane, to na tle obowiązującej regulacji w tym zakresie, przy niedołożeniu należytej staranności, granica między działaniem zgodnym z prawem, a wbrew porządkowi prawnemu okazuje się być bardzo cienka. Wobec tego, że temat ten dotyczy w zasadzie wszystkich przedsiębiorców aktywnych w sieci, warto zapoznać się z tą problematyką. Na wstępie należy wyjaśnić, czym - według ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną (dalej: Ustawa) – jest informacja handlowa.
Zgodnie z art. 2 pkt. 2 Ustawy informacja handlowa - każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi.
Definicja legalna jest zatem tak szeroka, że można przyjąć, że informacją handlową jest praktycznie każda wiadomość rozsyłana w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem.
Udostępniana informacja handlowa musi spełniać określone w Ustawie warunki, a mianowicie:
Przygotowaną według powyżej opisanych wytycznych informację handlową rozsyła się do grona potencjalnych klientów.Dodatkowo rozróżnić należy zamówioną informację handlową od informacji niezamówionej. Jako informację zamówioną traktuje się taką wiadomość, na którą potencjalny klient wyraził zgodę i tylko taka jest zgodna z obowiązującym porządkiem prawnym. Tym samym zastosowanie ma tzw. model opt-in. Polega on na tym, że informacje handlowe przesyła się legalnie wyłącznie za uprzednią zgodą odbiorcy. W modelu przeciwnym, tzw. opt-out, rozsyłanie wiadomości handlowych jest dozwolone, chyba że adresat sprzeciwi się jej otrzymywaniu. W obowiązującym w Polsce modelu opt-in niezbędne jest skierowanie do odbiorcy mailingu zapytania, czy wyraża zgodę na otrzymanie informacji handlowej. Taka aprobata może być wyrażona na wiele sposobów. Może stać się to za pośrednictwem strony internetowej, wyrażenia woli otrzymywania newslettera, przy okazji zawierania umowy, czy poprzez zaznaczenie stosownej opcji podczas składania zamówienia albo w odpowiedzi na wiadomość bezpośrednio poprzedzającą informację handlową. Warto pamiętać, że zapytanie o zgodę nie powinno samo w sobie być informacją handlową, ani nadmiernie doprecyzowywać usługi lub produktu, którego informacja ma dotyczyć - mogło by to być potraktowane, jako próbę ominięcie prawa. Dodatkowo istnieje możliwość zakupu bazy adresów mailowych. W takim przypadku osoby, których adresy są udostępniane, musiały już wcześniej wyrazić zgodę na otrzymywanie tego typu informacji. Nie zwalnia to jednak nabywcy bazy danych z obowiązku poinformowania ich o nazwie i adresie przedsiębiorcy, źródle, z którego dane zostały pozyskane, celu ich wykorzystania oraz prawie do dostępu, możliwości wniesienia sprzeciwu i żądania zaprzestania przetwarzania jej danych.
Zgoda nie może być w żadnym wypadku ani dorozumiana ani domniemana, musi być wyrażona w sposób świadomy. Wobec tego nie można traktować braku ustosunkowania się potencjalnego klienta do skierowanego do niego zapytania, co do wyrażenia zgody na otrzymanie mailingu, jako aprobaty takiego działania. Nie można przy tym zapominać, że jeżeli klient, zawierając umowę, nie wyrazi zgody na przesyłanie mu informacji handlowej w przyszłości, przedsiębiorca nie może tylko na tej podstawie odmówić mu jej zawarcia.
Konkludując przedstawione informacje należy uznać, że zgodne z prawem jest wysyłanie, drogą korespondencji mailowej, zamówionych informacji handlowych na adresy oznaczonych odbiorców. Czym zatem jest adres oznaczonego odbiorcy?
Przez adres oznaczonego odbiorcy rozmieć należy adres imienny, na podstawie którego istnieje możliwość zidentyfikowania osoby, której on dotyczy (jego posiadacza). Odbiorcy nieoznaczeni, czyli tacy, na których adresy mogą być rozsyłane informacje handlowe bez ich uprzedniej zgody, to podmioty korzystające z tak zwanych adresów funkcyjnych, stanowiskowych. Adresem natomiast jest przede wszystkim adres e-mail, ale także numer telefonu, czy chociażby oznaczenie odbiorcy na portalu społecznościowym. Ma to o tyle istotne znaczenie, że część przedsiębiorców uważa, że przepisy normujące rozsyłanie informacji handlowych dotyczą wyłącznie drogi mailowej, natomiast tak naprawdę obejmują wszelkie możliwe formy porozumiewania się na odległość przy pomocy komunikacji elektronicznej, a więc także sms, portale społecznościowe, czy komunikatory internetowe.
Naruszenie obowiązującego zakazu spamu (przesyłania niezamówionych informacji handlowych) nie występuje jednak w przypadku rozsyłania wiadomości o takim charakterze do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Ustawodawca nakłada sankcje wyłącznie na przedsiębiorcę rozsyłającego niezamówioną informację handlową osobom fizycznym (art. 10 Ustawy). Zgodnie natomiast z art. 24 Ustawy takie działanie pociąga sza sobą odpowiedzialność karną, jak za wykroczenie, ścigane na wniosek pokrzywdzonego (może być nim każdy, kto taką niezamówioną informację otrzyma). Za jego popełnienie może zostać nałożona kara grzywny od 20 zł do 5000 złotych. Poza tym działanie takie jest z mocy prawa uznawane za czyn nieuczciwej konkurencji na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W oparciu o tę ostatnią regulację każdy przedsiębiorca, który uzna, że jego interesy zostały naruszone, bądź chociażby zagrożone, może wystąpić w następującymi roszczeniami (art. 18):
Niezamówiona informacja handlowa może także zostać potraktowana jako praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów. Prezes UOKiK może, w drodze decyzji administracyjnej, nakazać zaniechania nieuczciwych praktyk i wskazać przy tym środki, których podjęcie ma zmierzać do usunięcia skutków naruszenia. Może również nałożyć dotkliwą karę finansową, bo sięgającą nawet wysokości 10% przychodu osiągniętego przez naruszyciela w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary.Każdy przedsiębiorca dbając o swój wizerunek i markę chce się promować, aby stać się rozpoznawalnym na rynku. Nie może przy tym jednak zapominać, że jego działania muszą mieścić się w granicach porządku prawnego. Jeżeli chce promować się za pomocą szeroko rozumianej komunikacji elektronicznej, poprzez rozsyłanie informacji handlowej do oznaczonych odbiorców, powinien to robić wyłącznie za ich zgodą i w oparciu o ściśle określone warunki. W przeciwnym razie jego działania mogą odnieść wręcz odwrotny skutek i pociągnąć za sobą uciążliwe sankcje.
Autorami tekstu są :
Radca prawny Grzegorz Choromański, partner Kancelarii Pałucki Trusiński
Magdalena Jeziorska, aplikantka radcowska Kancelarii Pałucki Trusiński
